24 lutego prezydent Estonii Kersti Kaljulaid wygłosiła przemówienie z okazji 103. rocznicy niepodległości Estonii. Część wypowiedzi dotyczyła systemu edukacji w kraju. Niedługo później prokremlowskie media zaczęły wysuwać twierdzenia, że w swoim przemówieniu prezydent wyraźnie podzieliła państwo, wskazując rosyjskojęzycznych mieszkańców jako gorszą część społeczeństwa.
Prokremlowskie media regularnie odwołują się do lokalnych wydarzeń w Estonii, wykorzystując je do przedstawienia kraju jako dyskryminującego i łamiącego prawa lokalnych Rosjan. Jednym z obszarów krytyki jest edukacja. Przykładem wykorzystania tego tematu są odwołania do przemówienie prezydent Kaljulaid, która zachęcała zagranicznych mieszkańców Estonii do zapisywania swoich dzieci do estońskich szkół. Głowa państwa stwierdziła, że gdy dzieci uczą się w lokalnym języku, łatwiej jest im później zrozumieć lokalną kulturę. Prokremlowskie media przedstawiły to jako próbę podzielenia kraju na dwie kategorie i głosiły, że rosyjska mniejszość traktowana jest jako mieszkańcy gorszej kategorii.
W jednym z artykułów twierdzono na przykład:
„Niestety, w Estonii, przez wszystkie lata odzyskanej niepodległości, prawo, zgodnie z którym państwo gwarantuje każdemu mieszkańcowi wysokiej jakości naukę języka estońskiego, nie zostało zbyt dobrze wcielone w życie. Pytanie retoryczne: dlaczego? Tak, dla etnokratów, którzy na wszelkie możliwe sposoby próbują pozbyć się wszystkiego co rosyjskie i samych Rosjan, nie jest opłacalne, aby rosyjscy i rosyjskojęzyczni ludzie znaleźli się w strukturach rządzących krajem, w dziedzinie finansów, nauki i kultury”. (sputnik-meedia.ee, 01.03.2021 r.)
W związku z przemówieniem prezydent Kaljulaid pojawiło się wiele artykułów, w których twierdzono, że w Estonii celowo zapewnia się edukację w języku rosyjskim na niższym poziomie. Jednakże przyjrzenie się opiniom lokalnych mieszkańców pochodzących spoza Estonii, pozwala zauważyć, że cały system edukacji w tym kraju pozostawia wiele do życzenia – niezależnie od języka nauczania. Wbrew twierdzeniom z powyższego artykułu nie ma żadnych ograniczeń etnicznych, które utrudniałyby komukolwiek angażowanie się w lokalną politykę, naukę czy kulturę.
W dniach od 25 lutego do 10 marca 2021 r. Debunk.org wykrył 55 artykułów, które zostały zidentyfikowane jako dezinformacja związana z przemówieniem prezydent Kaljulaid z okazji Dnia Niepodległości. Specyfika tej narracji wskazuje, że działania dezinformacyjne nie były zaplanowane z wyprzedzeniem, ponieważ w wiadomościach odwoływano się raczej do podobnych oświadczeń i wydarzeń o znaczeniu krajowym lub międzynarodowym, a nie podobnych publikacji zawierających tę narrację.
Prokremlowskie artykuły odwołujące się do przemówienia prezydent Estonii wpisywały się w narrację „W kraju łamane są prawa człowieka” wraz z subnarracją „Estonia dyskryminuje mniejszość rosyjską”.
Jako główni dystrybutorzy dezinformacji wyróżniły się prokremlowskie portale baltnews.ee, baltija.eu oraz estońska wersja rosyjskiej propagandowej strony sputnik-meedia.ee. Analiza danych wykazała, że artykuły miały potencjalny zasięg 16 mln odbiorców.