Przeprowadzona w maju analiza przez Debunk.org na temat dezinformacji dotyczącej pandemii COVID-19 w trzech krajach bałtyckich wykazała, że ponad połowa tego typu wiadomości została opublikowana na Łotwie (59%). Prawie jedną trzecią (28%) zidentyfikowano na Litwie, a mniej niż 13% w Estonii. W ciągu miesiąca przeanalizowano 6703 potencjalnie problematycznych informacji, a na stronach internetowych i grupach na Facebooku wykryto 265 przypadków dezinformacji.
Według Algirdasa Kazlauskasa, starszego analityka Debunk.org, pomimo że w poszczególnych krajach obostrzenia związane lockdownem ulegają złagodzeniu, temat COVID-19 stanowi wciąż niewyczerpane źródło dezinformacji, która pojawia się teraz w nowych odsłonach. W kontekście problematycznych informacji na temat pandemii wykorzystano nawet obchodzone w ubiegłym miesiącu przez Rosję upamiętnienie zwycięstwa Związku Radzieckiego nad Niemcami w II wojnie światowej. „W maju główna narracja dezinformacyjna powiązana z pandemią dotyczyła rusofobii w krajach bałtyckich. Przekaz ten pojawiał się w różnych wariantach: od stwierdzenia, że kwarantanna stała się pretekstem do zakazania obchodów 9 maja do debaty na temat rzekomego przepisywania przez europejskie kraje historii II wojny światowej i udziału w niej Związku Radzieckiego, aby ukryć swoją nieudolność gospodarczą i polityczną. Narracja na temat rusofobii była szczególnie popularna na Łotwie, stanowiąc ponad połowę odnotowanych przypadków dezinformacji. Była ona również szeroko rozpowszechniana w innych krajach i znalazła się wśród pięciu najpopularniejszych fake newsów” – komentuje Kazlauskas.
Inne najczęściej spotykane przekazy dezinformacyjne w krajach bałtyckich różniły się między sobą. W przypadku Litwy wprowadzające w błąd komunikaty charakteryzowały się największym sceptycyzmem wobec środków podjętych przez rząd do walki z pandemią, przy jednoczesnych próbach osłabienia wizerunku systemu sądownictwa w tym kraju. Na Łotwie problematyczne publikacje również odnosiły się do niepowodzeń rządu, ale zawierały przy tym stwierdzenia na temat możliwego upadku Unii Europejskiej przez pandemię COVID-19. W przypadku Estonii dezinformacja wyróżniała się ze względu na silniejszą narrację antyszczepionkową i oskarżenie wobec estońskiego rządu o wykorzystywanie pandemii do realizacji prawicowej agendy.
Według analityków Debunk.org, omawiane artykuły mogły potencjalnie dotrzeć do ponad 49,2 mln odbiorców, a ponadto jeszcze do 42,4 tys. użytkowników poprzez media społecznościowe. „Rozprzestrzenianie się wprowadzających w błąd wiadomości, zwłaszcza wśród rosyjskojęzycznych odbiorców, jest bardzo duże. Jak zauważa ekspert, jeden z artykułów na stronie rubaltic.ru został zatytułowany: Nazwali 'okupantami' nie tych, co trzeba: obchody Dnia Zwycięstwa na Łotwie.
„Artykuł wywołał 3706 reakcji, 536 udostępnień i 353 komentarze w mediach społecznościowych. 60% wszystkich problematycznych treści została opublikowana w języku rosyjskim, jedna piąta – w języku litewskim, około 11% – w łotewskim, a 6% – w estońskim” – wylicza Kazlauskas.
W analizowanym okresie źródłem największej ilości dezinformacji były sputniknewslv.com, rubaltic.ru, sputniknews.ru, laisvaslaikrastis.lt, baltnews.com i różne grupy na Facebooku. Według analityka, pod koniec miesiąca liczba wprowadzających w błąd lub fałszywych informacji związanych z COVID-19 nieco się zmniejszyła. Proces ten jest ściśle związany z zainteresowaniem pandemią wykazywanym przez lokalne media. Ekspert przewiduje, że ewentualne pojawienie się nowego ogniska COVID-19 w krajach bałtyckich wywołałoby falę niepokoju społecznego, a co za tym idzie, niewątpliwie wzrosłaby również ilość dezinformacji.